Pomorskie: Renesans kolei regionalnej będzie sporo kosztować

PKP Polskie Linie Kolejowe poinformowały niedawno, że planują oddać do eksploatacji zmodernizowany odcinek Lipusz – Bytów w 2028 r. Wtedy do Bytowa powrócić mają regionalne pociągi pasażerskie. Linia nie jest wykorzystywana w ruchu rozkładowym od 2016 r., zaś pociągi całoroczne zniknęły z niej już na początku lat 90. ubiegłego stulecia.

W planie transportowym będzie sporo nowości

– Zgodnie z Paktem Kolejowym dla Pomorza zadeklarowaliśmy uruchomienie na linii nr 212 oferty nie gorszej, niż przewidziana w planie transportowym. Identyfikuje on linię komunikacyjną Bytów – Lipusz – Kościerzyna, dla której przyjęto trzecią kategorię częstotliwości kursowania, co przekłada się na od czterech do dziesięciu par pociągów na dobę – mówi Michał Tusk, zastępca dyrektora ds. rozwoju i integracji transportu w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego. Zaznacza jednocześnie, że samorząd przygotowuje się właśnie do aktualizacji planu, która uwzględni zamiar finansowania przewozów na kolejnych odcinkach.

Linia 212 Lipusz – Bytów – Korzybie ma bowiem zostać zrewitalizowana w całości, a nie tylko między Lipuszem a Bytowem, podczas gdy aktualny dokument nie zakłada organizacji połączeń od Bytowa do Korzybia. Na linii 229 po jej planowanym remoncie pociągi mają kursować z Kartuz do Lęborka, a nie tylko – jak urząd zakładał do tej pory – do Sierakowic. Ponadto zmodernizowana ma zostać linia 230, która połączy Wejherowo z Łebą dzięki budowie nowego odcinka Choczewo – Łeba. Tej trasy samorząd dotychczas w ogóle nie uwzględniał w swoich dokumentach planistycznych.

Książkowy przykład wykluczenia transportowego

– Przewidziane dla linii nr 212 częstotliwości mogą jeszcze ulec zmianie – zastrzega nasz rozmówca. Przewiduje jednocześnie, że przywrócenie połączeń do Bytowa przyniesie rewolucyjną zmianę wielu mieszkańcom obszarów położonych w rejonie granicy województw pomorskiego i zachodniopomorskiego. W jego ocenie tereny te są jednymi z najsilniej dotkniętych zjawiskiem wykluczenia transportowego, a w wielu publikacjach są traktowane wręcz jako jego książkowy przykład.

Z pociągów skorzystać mają bowiem nie tylko mieszkańcy miejscowości położonych bezpośrednio na trasie Lipusz – Korzybie, ale także ci, którzy na najbliższy przystanek dotrą autobusem, rowerem czy własnym samochodem. – Opracowywane koncepcje docelowego rozkładu jazdy skupiają się na kilku elementach: zapewnieniu dojazdu i powrotu z miejscowości położonych przy linii nr 212 do pracy i szkoły w Bytowie, Słupsku i Kościerzynie, wprowadzeniu odpowiednich skomunikowań w Kościerzynie umożliwiających bezproblemową podróż w kierunku Gdańska, Gdyni i Portu Lotniczego im. Lecha Wałęsy, a także organizacji cyklicznego systemu skomunikowań w Lipuszu i Korzybiu tworzącego powtarzalną i systemową siatkę połączeń pomiędzy Kościerzyną i Chojnicami z jednej strony oraz Słupskiem i Miastkiem z drugiej – opisuje przedstawiciel UMWP. Dodaje, że dostęp do kolei dalekobieżnej ma zostać zagwarantowany poprzez dojazd do węzłów w Gdańsku, Słupsku i Szczecinku.

Czy regionalne ekspresy zmieszczą się na linii PKM?

Na razie za wcześnie, by mówić o szczegółach rozkładu jazdy. Samorząd analizuje przy tym możliwość wprowadzenia tzw. regionalnych ekspresów z Miastka przez Bytów, Kościerzynę i port lotniczy do Gdańska. – Takie połączenia z jednej strony najefektywniej zredukowałyby typowe wskaźniki wykluczenia transportowego tego obszaru, a z drugiej – zdecydowanie poszerzyłyby zasięg efektywnych codziennych dojazdów do pracy w aglomeracji gdańskiej – argumentuje Michał Tusk. Zaznacza jednak, że problemem może okazać się dostępność odpowiedniego taboru, a także przepustowość linii 201 i 248 (PKM). Konieczne mogłoby być też ewentualne zewnętrzne wsparcie finansowe, które może pojawić się jako element wdrożenia unijnego społecznego funduszu klimatycznego.

Organizacja ruchu pociągów rozkładowych na wszystkich trzech opisywanych trasach będzie bowiem dużym obciążeniem budżetowym dla regionu. – Zdecydowana większość głośnych rewitalizacji linii kolejowych w Polsce dotyczy odcinków krótkich lub wręcz bardzo krótkich. W przypadku trzech korytarzy planowanych do reaktywacji na Pomorzu mówimy zaś o sytuacji przeciwnej: to bardzo długie nowe trasy – zwraca uwagę dyrektor w UMWP. Nowa linia komunikacyjna obsługująca Bytów będzie mieć co najmniej 89 km długości (to odległość między Korzybiem a Kościerzyną). Dodatkowo brane pod uwagę jest też wzmocnienie oferty na odcinku Korzybie – Słupsk i wspomniane już wprowadzenie przyspieszonych pociągów bezpośrednich do Gdańska.

Przewozy kolejowe z dotacją od przyszłej metropolii?

– W przypadku odcinka Kartuzy – Sierakowice – Lębork mówimy o kolejnych 60 kilometrach oferty. Linia 230 z Wejherowa do Choczewa i dalej przedłużona nowym śladem do Łeby to 69 km. Łączna praca przewozowa na tych trasach sięgnie więc milionów pociągokilometrów, co oznacza dziesiątki milionów zł dodatkowych wydatków dla samorządu województwa pomorskiego – usłyszeliśmy. Region podkreśla jednocześnie, że już teraz wydaje największą ze wszystkich województw część swojego budżetu na przewozy kolejowe.

– Proces reaktywacji tych trzech linii będzie bezprecedensowym w skali kraju i Europy renesansem kolei regionalnej, biorąc pod uwagę długość tras i krótki czas, w którym kolejne odcinki będą oddawane do użytku – stwierdza Michał Tusk. Zapewnia, że urząd marszałkowski uwzględnia przyszłe potrzeby w swoich planach finansowych. Zauważa jednocześnie, że dwie spośród tras, z Kartuz do Lęborka i z Wejherowa do Łeby, mieszczą się w całości na terenie obszaru metropolitalnego Gdańsk – Gdynia – Sopot.

W przypadku wejścia w życie ustawy metropolitalnej powstanie tam więc związek metropolitalny. – W takim scenariuszu wspomniane dwie trasy będą metropolitalnymi liniami komunikacyjnymi. W tym kontekście szczegółowy model finansowania i organizacji pracy przewozowej będzie jeszcze musiał być ustalony – zaznacza przedstawiciel UMWP. Jeśli metropolia powstanie, uzgodnienia finansowe z województwem obejmą także inne połączenia, które są wykorzystywane na obszarze aglomeracji trójmiejskiej.